Aktualizacja: 28.06.2024
12 sposobów na profilaktykę raka. Mogą pomóc uniknąć także innych chorób lub wykryć je odpowiednio wcześnie
Kancerogeny – czynniki rakotwórcze
- W jednym papierosie znajduje się około 7000 substancji chemicznych, z czego aż ponad 70 jest silnie rakotwórczych.
- Wirusowe lub bakteryjne czynniki infekcyjne są odpowiedzialne za 15–20% nowotworów złośliwych.
- U mężczyzn siedzenie przez więcej niż 9 godzin dziennie może podnieść ryzyko zachorowania na raka jelita grubego nawet o 61%.
Jak chronić się przed rakiem?
Europejski kodeks walki z rakiem to dwanaście zaleceń dotyczących prewencji nowotworów, które pomogą zachować zdrowie oraz obniżyć ryzyko zachorowania na nowotwory złośliwe. Stanowią elementy profilaktyki:
- pierwotnej – ograniczanie czynników ryzyka (kancerogenów)
- wtórnej – wykrywanie choroby na możliwie najwcześniejszym etapie.
12 sposobów na zdrowie
Zalecenie 1:Nie pal
Nie pal i nie używaj tytoniu w żadnej postaci.
Zalecenie 2:Stwórz środowisko wolne od dymu tytoniowego
Nie przebywaj w pobliżu osób palących. Bierne palenie, czyli wdychanie dymu z papierosa, zwiększa ryzyko zachorowania na nowotwory.
Zalecenie 3:Utrzymuj prawidłową wagę ciała
BMI (ang. Body Mass Index) to wskaźnik masy ciała, który pozwala określić, czy masa ciała jest prawidłowa.
Wartość prawidłowa wynosi 18,5 – 24,9 BMI.
BMI = (masa ciała [kg])/(wzrost [m]^2)
Zalecenie 4:Bądź aktywny fizycznie
Istotny jest każdy element codziennej aktywności. Zalecane jest 60 minut średniej lub 30 minut o wysokiej intensywności aktywności każdego dnia.
Zalecenie 5:Przestrzegaj zasad zdrowego żywienia
Prawidłowo skomponowana dieta powinna dostarczać odpowiedniej ilości białka, tłuszczów, węglowodanów, witamin i minerałów. Dieta powinna obfitować w warzywa i owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe oraz strączkowe.
Zalecenie 6:Ogranicz spożycie alkoholu
Napoje alkoholowe nie mają żadnej wartości odżywczej. Nawet najmniejsza ilość alkoholu ma potencjał rakotwórczy. Ogranicz spożycie alkoholu, a najlepiej zachowaj abstynencję.
Zalecenie 7:Unikaj nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne
Unikaj nadmiernej ekspozycji na słońce, stosuj kremy ochronne (z wysokim filtrem, min. 30 SPF), całkowicie zrezygnuj z solarium i lamp UV.
Zalecenie 8:Chroń się przed działaniem substancji rakotwórczych w pracy
Przestrzegaj przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (przepisów bhp).
Zalecenie 9:Chroń się przed promieniowaniem radonowym
Radon to radioaktywny gaz szlachetny naturalnego pochodzenia występujący w skorupie ziemskiej. Przedostaje się do wnętrza budynków i domów mieszkalnych bezpośrednio z gruntu w wyniku procesów naturalnych (różnicy ciśnień i tzw. efektu kominowego). Jego stężenie można ograniczyć poprzez zwiększenie szczelności materiałów budowlanych oraz wyposażenie domu w specjalne systemy wentylacji powietrza.
Zalecenie 10 (dotyczy kobiet):Jeśli możesz – karm piersią i ogranicz stosowanie hormonalnej terapii zastępczej (HTZ)
Karmienie piersią obniża ryzyko zachorowania kobiet m.in. na raka piersi i raka jajnika. Przedłużone stosowanie hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) może zwiększać ryzyko zachorowania na raka piersi.
Zalecenie 11:Zaszczep dzieci przeciwko HBV i HPV
Zaszczep swoje dzieci przeciwko: wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (dotyczy noworodków), wirusowi brodawczaka ludzkiego HPV (dotyczy dziewcząt i chłopców).
Zalecenie 12:Korzystaj z badań przesiewowych
Korzystaj z bezpłatnych programów badań przesiewowych w kierunku wczesnego wykrywania raka piersi (mammografia), raka szyjki macicy (cytologia) i raka jelita grubego (kolonoskopia) oraz innych (znajdziesz je na portalu Pacjent.gov.pl).
Lepiej zapobiegać niż leczyć
Program Profilaktyka 40 PLUS to pakiet darmowych badań diagnostycznych dla osób od 40. roku życia.
E-skierowanie na badania w ramach programu można otrzymać po zalogowaniu się na IKP lub dzwoniąc na numer 22 735 39 53 i udzieleniu odpowiedzi w Ankiecie 40 PLUS. Generowanie e-skierowania przez system trwa do 2 dni roboczych. Z dowodem osobistym należy zgłosić się do placówki realizującej program, która pobierze e-skierowanie z systemu informatycznego, wykona badania oraz wyda wyniki.
Przydatne linki:
Portal Diety NFZ (link otwiera się w nowej karcie)
Kanał YouTube Akademii NFZ | 8 tygodni do zdrowia (link otwiera się w nowej karcie)
Portal Ministerstwa Zdrowia | Program Profilaktyka 40 Plus (link otwiera się w nowej karcie)
Portal Pacjent | Europejski kodeks walki z rakiem (link otwiera się w nowej karcie)
Portal Pacjent | Programy profilaktyczne (link otwiera się w nowej karcie)
