Jeśli niepokoi Cię Twój stan zdrowia, zgłoś się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). Nie lecz się sam! Odwiedzaj swojego lekarza przynajmniej raz w roku, nawet gdy nic Ci nie dolega. Lekarz nie tylko leczy i kieruje całym procesem Twojego leczenia. Dba także o to, byś jak najdłużej był zdrowy, profilaktycznie zlecając Ci okresowo badania diagnostyczne, np. morfologię, badanie moczu, gastroskopię lub kolonoskopię. Sprawdza w ten sposób stan Twojego zdrowia. A jeśli uzna, że powinien Cię zbadać specjalista, wystawi Ci skierowanie do niego.

Od 1 lipca 2023 r., lekarz podstawowej opieki zdrowotnej może także zlecić Ci:

• sprawdzenie poziomu (ferrytyny) żelaza w organizmie
• sprawdzenie stężenia witaminy B12
• sprawdzenie poziomu kwasu foliowego
• badanie anty-CCP – wykorzystywane w rozpoznawaniu reumatoidalnego zapalenia stawów
• zrobienie testu CRP, który pomaga ustalić przyczynę choroby, stanu zapalnego (dzieci do ukończenia 6 lat)
• badanie przeciwciał anty-HCV – badanie sprawdza obecność lub brak przeciwciał przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu C (HCV).

Od 1 listopada 2023 r. lekarz POZ może także zlecić więcej badań diagnozujących alergię. A lekarz, który udziela świadczeń nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej, będzie mógł wystawiać skierowania na badania laboratoryjne.

Pamiętaj, że to lekarz decyduje o tym, czy wystawi Ci skierowanie na konkretne badanie. Może odmówić Ci wystawienia skierowania – jeśli oceni, że nie zachodzi taka potrzeba.

Lekarz podejmuje wszystkie decyzje na podstawie wskazań medycznych, a nie na żądanie pacjenta.

Skorzystaj z bezpłatnych badań diagnostycznych w ramach programu profilaktycznego „Profilaktyka 40 PLUS”. W pakiecie badania otrzymasz skierowanie na:

• morfologię krwi obwodowej z wzorem odsetkowym i płytkami krwi
• pomiar stężenia cholesterolu całkowitego albo kontrolny profil lipidowy
• pomiar stężenia glukozy we krwi
• AlAT, AspAT, GGTP
• pomiar poziomu kreatyniny we krwi
• badania ogólne moczu
• badania poziomu kwasu moczowego we krwi
• badania na krew utajoną w kale
• pomiar ciśnienia tętniczego
• pomiar masy ciała, wzrostu, obwodu w pasie oraz obliczenie wskaźnika masy ciała (BMI).

Przeczytaj, jak zgłosić się na badanie (link otwiera się w nowej karcie)

Skorzystaj z bezpłatnych konsultacji dietetycznych, niezależnie od wieku. Z dietetykiem, psychodietetykiem lub specjalistą od aktywności fizycznej możesz porozmawiać w Centrum Dietetycznym Online (link otwiera się w nowej karcie).

Dlaczego zbilansowana dieta jest ważna?

Dieta to ważny element profilaktyki wielu chorób, w tym nowotworów.

Ryzyko nowotworów jest większe, jeśli:

• masz nadwagę
• jesz dużo przetworzonego czerwonego mięsa
• jesz mało produktów zbożowych i pełnoziarnistych oraz nasion roślin strączkowych
• jesz mało warzyw i owoców
• nie uprawiasz aktywności fizycznej
• pijesz dużo alkoholu
• palisz papierosy
• używasz dużo soli kuchennej
• używasz dużo cukru i tłuszczu, pijesz napoje słodzone.

Bezpłatny przegląd stomatologiczny wykonuj raz w roku w dowolnej placówce, która ma umowę z NFZ.

W ramach leczenia stomatologicznego możesz skorzystać ze świadczeń:

• ogólnostomatologicznych
• chirurgii stomatologicznej (operacyjne leczenie jamy ustnej, np. usuwanie zębów)
• periodontologii (leczenie chorób przyzębia i błony śluzowej jamy ustnej)
• protetyki (protezy częściowe lub w przypadku bezzębia – protezy całkowitej szczęki lub żuchwy)
• pomocy doraźnej.

Jak znaleźć stomatologa w ramach NFZ?

Wykaz placówek, które oferują leczenie stomatologiczne, znajdziesz w wyszukiwarce „Gdzie się leczyć” (link otwiera się w nowej karcie). Wybierz z listy „Leczenie stomatologiczne” i województwo lub miejscowość.

Pomoc doraźna

W przypadku nagłego bólu zęba możesz skorzystać z dyżuru stomatologicznego.

Pomoc doraźną w gabinecie otrzymasz, w czasie gdy gabinety są zamknięte np. w nocy lub w niedzielę.

Listę placówek, które udzielają pomocy doraźnej, znajdziesz w artykule: Doraźna pomoc dentystyczna | Pacjent (link otwiera się w nowej karcie)

Badaj się sam! Co miesiąc sprawdzaj swoje jądra. Jeśli zauważysz zmianę, której wcześniej nie było, zgłoś się do lekarza.

Dlaczego samobadanie jest takie ważne?

Samobadanie jąder pozwala wykryć raka jąder. Im wcześniej wykryjesz coś niepokojącego, tym krótsze i skuteczniejsze będzie leczenie.

Skonsultuj się z lekarzem, jeśli:

• wyczujesz niepokojące zgrubienie lub guzek
• zauważysz zmiany swoich jąder w porównaniu do wcześniejszego badania
• poczujesz bolesność jądra przy lekkim dotyku.

Więcej o samobadaniu przeczytasz w artykule Profilaktyka raka jąder – samobadanie | Pacjent (link otwiera się w nowej karcie)

Zgłoś się do lekarza, szczególnie jeśli:

• odczuwasz ból
• zauważyłeś coś niepokojącego (np. krew w moczu)
• masz 50 lat i więcej
• jesteś w grupie ryzyka – ktoś z Twojej rodziny zachorował na raka prostaty.

Do jakiego lekarza zgłosić się?

Leczeniem chorób układu moczowo-płciowego zajmuje się urolog. Do urologa konieczne jest skierowanie, które możesz otrzymać od lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.

Dlaczego warto odwiedzić urologa?

Wizyta kontrolna u urologa, może wykryć raka prostaty, który jest coraz częściej wykrywaną chorobą u mężczyzn. A wczesne wykrycie raka prostaty, daje szanse na wyleczenie.

Więcej o prostacie przeczytasz w artykule Mały gruczoł, duży męski problem | Pacjent (link otwiera się w nowej karcie)

Zauważyłeś na swojej skórze nietypowe zmiany? Skonsultuj je z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej (POZ).

Jeśli lekarz stwierdzi u Ciebie niepokojące zmiany skórne, skieruje Cię do dermatologa lub chirurga onkologa.

Zadbaj o swoje serce i naczynia krwionośne i weź udział w bezpłatnym badaniu profilaktycznym chorób układu krążenia (ChUK). Możesz skorzystać z programu ChUK, jeśli:

• masz 35–65 lat
• dotychczas nie rozpoznano u Ciebie choroby układu krążenia, cukrzycy, przewlekłej choroby nerek lub rodzinnej hipercholesterolemii (jeśli na nie chorujesz, dowiesz się od lekarza, czy możesz wziąć udział w programie)
• nie korzystałeś w ciągu ostatnich 5 lat z badań w ramach programu profilaktyki chorób układu krążenia (CHUK), również u innego świadczeniodawcy.

Dlaczego warto zbadać swoje serce?

Choroby układu sercowo-naczyniowego rozwijają się powoli i często niezauważalnie. Są przyczyną zawałów, udarów. A powikłania po tych chorobach mogą prowadzić nawet do niepełnosprawności. Dlatego już od młodości korzystaj z profilaktyki chorób kardiologicznych, aby zapobiec ich pojawieniu się w późniejszych latach.

Gdzie możesz zgłosić się do programu ChUK?

Wykaz placówek realizujących ten program znajdziesz w wyszukiwarce „Gdzie się leczyć” (link otwiera się w nowej karcie). Wybierz z listy „Profilaktyka chorób układu krążenia” i województwo lub miejscowość

Jeżeli palisz papierosy lub inne wyroby tytoniowe, koniecznie się zbadaj! Możesz skorzystać z bezpłatnego programu profilaktyki chorób odtytoniowych (w tym przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, w skrócie POChP), jeśli:

• masz powyżej 18 lat
• palisz papierosy lub inne wyroby tytoniowe
• nie miałeś w ramach programu profilaktyki POChP wykonanych badań spirometrycznych w ciągu ostatnich 36 miesięcy
• nie zdiagnozowano u Ciebie wcześniej przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, przewlekłego zapalenia oskrzeli lub rozedmy.

Z badania powinieneś skorzystać zwłaszcza, jeśli masz 40–65 lat.

Jakie badania otrzymasz w ramach tego programu?

Lekarz przeprowadzi z Tobą wywiad dotyczący palenia tytoniu i Twojego zdrowia. Jeżeli będzie potrzeba, skieruje Cię na badania diagnostyczne, między innymi:

• badania przedmiotowe (pomiar masy ciała, wzrostu, ciśnienia tętniczego krwi)
• badania fizykalne.

Jeśli zdecydujesz się rzucić palenie, lekarz skieruje Cię do placówki, w której weźmiesz udział w terapii grupowej. Lekarz może również skierować Cię na dalszą diagnostykę poza programem.

Dlaczego powinieneś rzucić palenie?

Papierosy przyczyniają się do zachorowania na wiele chorób, takich jak m.in.: nowotwory płuc, zawał serca, zakrzepicę żył oraz przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP) – przewlekłe zapalenie oskrzeli i rozedma płuc. Rocznie z powodu chorób odtytoniowych umiera aż 60 tysięcy osób.

Gdzie możesz zgłosić się do programu POChP?

Wykaz placówek realizujących ten program znajdziesz w wyszukiwarce „Gdzie się leczyć” (link otwiera się w nowej karcie). Wybierz z listy „Profilaktyka chorób odtytoniowych” i województwo lub miejscowość.

Gruźlica jest chorobą zakaźną, która może dotknąć każdego z nas. Często bywa wykrywana przypadkowo. Dlatego sprawdź, czy ryzyko zachorowania na nią dotyczy również Ciebie.

Program profilaktyki gruźlicy

Program jest adresowany do osób, które nie miały w dotychczasowym wywiadzie rozpoznanej gruźlicy, a zwłaszcza:

• miały bezpośredni kontakt z osobami z już rozpoznaną gruźlicą
• mają trudne warunki życiowe, mogące znacząco wpłynąć na wystąpienie choroby (osoby z niepełnosprawnością, obciążone długotrwałą chorobą, obciążone problemem alkoholowym i narkomanią, bezdomne, długotrwale bezrobotne).

Gdzie możesz zgłosić się do programu profilaktyki gruźlicy?

Wykaz placówek realizujących ten program znajdziesz w wyszukiwarce „Gdzie się leczyć” (link otwiera się w nowej karcie). Wybierz z listy „Profilaktyka gruźlicy” i województwo lub miejscowość.

Rak jelita grubego może rozwijać się bez objawów nawet przez kilka lat. Dlatego tak ważne są badania przesiewowe i wczesne wykrycie choroby.

Możesz skorzystać z bezpłatnych badań przesiewowych raka jelita grubego, jeśli:

• masz od 50 do 65 lat
• lub masz od 40 do 49 lat i u Twoich najbliższych krewnych, rozpoznano nowotwór jelita grubego.

Na czym polega badanie?

Program przesiewowy jest bezpłatny. Nie musisz mieć na niego skierowania. Badanie obejmuje wykonanie kolonoskopii, w tym:

• pobranie wycinków z nacieku nowotworowego lub zmian podejrzanych o charakter nowotworowy
• usunięcie polipów wielkości do 15 mm
• poddanie badaniu histopatologicznemu wszystkich wycinków i usuniętych polipów
• wskazanie konkretnych zaleceń dotyczących leczenia u osób, które wykonały kolonoskopię przesiewową.

Jak przebiega badanie?

Kolonoskopia trwa od 15 do 40 minut. Badanie można wykonać w znieczuleniu miejscowym lub znieczuleniu ogólnym.

Jakie placówki realizują te badanie?

Wykaz placówek i więcej informacji o tym programie znajdziesz pod tym linkiem:  Program badań przesiewowych raka jelita grubego | Narodowy Fundusz Zdrowia (link otwiera się w nowej karcie)

Zaszczep się przeciw grypie.

W sezonie 2023/2024 przysługuje Ci do 50% refundacji na szczepionkę przeciw grypie.

Informacje o tym, jak skorzystać z częściowej refundacji szczepienia, znajdziesz na stronie Grypa – Szczepienia.Info (link otwiera się w nowej karcie).

Wykonaj pomiary w samoobsługowych kioskach profilaktycznych w oddziałach wojewódzkich NFZ.

W samoobsługowych punktach możesz na miejscu wykonać pomiary medyczne, takie jak:

• wzrost i waga ciała
• skład ciała
• ciśnienie tętnicze krwi
• saturacja
• temperatura
• siła uścisku dłoni
• wskaźnik BMI.

Wyniki pomiarów możesz także omówić z doradcą, który ustali z Tobą dalszą ścieżkę postępowania. Doradca udzieli Ci także informacji o programach profilaktycznych finansowanych przez NFZ.

Więcej informacji przeczytasz w artykule Kioski profilaktyczne w oddziałach wojewódzkich NFZ | Pacjent (link otwiera się w nowej karcie)

Skorzystaj z bezpłatnego programu dla osób zmagających się z niepłodnością.

Program jest dla par, które mają:

• stwierdzoną lub nieskutecznie leczoną niepłodność – w ciągu 12 miesięcy przed zgłoszeniem do programu
• kriokonserwowane i przechowywane zarodki, utworzone w ramach wcześniej realizowanych procedur medycznych.

Program zapewnia także pełne finasowanie procedury ochrony płodności osób leczonych onkologicznie. Więcej informacji o programie przeczytasz na stronie Program wsparcia in vitro | Pacjent (link otwiera się w nowej karcie)

Poznaj zasady leczenia uzdrowiskowego.

Jeśli chcesz odzyskać sprawność po chorobie lub wypadku, Twój lekarz może wystawić Ci skierowanie na leczenie uzdrowiskowe – o ile uzna, że takie zabiegi są dla Ciebie wskazane.

Na leczenie uzdrowiskowe mogą być kierowani jedynie pacjenci, którzy są:

• samodzielni i zdolni do samoobsługi
• wystarczająco sprawni, by odbyć podróż do uzdrowiska
• zdolni do korzystania z zabiegów leczniczych.

Rodzaje leczenia uzdrowiskowego

• sanatorium uzdrowiskowe
• szpital uzdrowiskowy
• rehabilitacja uzdrowiskowa w sanatorium uzdrowiskowym
• rehabilitacja uzdrowiskowa w szpitalu uzdrowiskowym
• uzdrowiskowe leczenie ambulatoryjne.

Więcej informacji przeczytasz na stronie Leczenie uzdrowiskowe | Narodowy Fundusz Zdrowia (link otwiera się w nowej karcie)

Jeśli lekarz podejrzewa u Ciebie nowotwór skorzystaj z szybkiej ścieżki onkologicznej.

W przypadku, kiedy lekarz podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) podejrzewa u Ciebie nowotwór, może wydać Kartę Diagnostyki i Leczenia Onkologicznego, tzw. DiLO. Ta karta zastępuje skierowanie do specjalistów i dokumentuje cały proces diagnostyki i ewentualnego leczenia.

W ramach pakietu onkologicznego:

• poradnia specjalistyczna powinna przeprowadzić diagnostykę wstępną, aby potwierdzić lub wykluczyć nowotwór – od zgłoszenia się do lekarza specjalisty do diagnozy nie powinno minąć więcej niż 28 dni
• diagnostyka pogłębiona, w której ustala się typ, stopień zaawansowania i lokalizację nowotworu powinna trwać do 21 dni
• konsylium złożone z zespołu specjalistów planuje leczenie. Pacjenta w procesie leczenia wspiera koordynator, którego rolą jest udzielanie informacji, wsparcia administracyjnego i organizacyjnego aż do zakończenia leczenia.

Poradnie i szpitale realizujące szybką ścieżkę onkologiczną znajdziesz na stronie Szybka ścieżka onkologiczna – diagnostyka i leczenie na podstawie karty DiLO (link otwiera się w nowej karcie).

Więcej informacji na temat szybkiej diagnostyki i leczenia przeczytasz w artykule Badaj się – nowotwory złośliwe tego nie lubią! | Pacjent (link otwiera się w nowej karcie)

Sprawdź kalendarz zalecanych szczepień.

Na stronie Kalendarze szczepień dorosłych – Szczepienia.Info (link otwiera się nowej karcie) znajdziesz zalecane szczepienia dla:

• dorosłych
• osób starszych
• pacjentów z cukrzycą
• pacjentów z chorobami układu oddechowego
• pacjentów kardiologicznych
• pacjentów z chorobami nerek
• pacjentów z chorobą wątroby
• pacjentów z asplenią (brakiem śledziony)
• pacjentów z chorobami reumatologicznymi
• pacjentów z zaburzeniami odporności
• pacjentów zakażonych HIV
• pracowników ochrony zdrowia
• podróżujących.