Pamiętaj o ostatnim bilansie zdrowia. Dzięki tym badaniom sprawdzisz swoje zdrowie! Na ostatnią wizytę bilansową umów się do 19. roku życia.

Na bilansie lekarz sprawdzi, czy nie masz:

• wad wzroku
• wad słuchu
• wad postawy (np. skoliozy, płaskostopia)
• zaburzeń ciśnienia tętniczego
• zaburzeń wzrostu (np. niskorosłości)
• problemów w rozwoju psychicznym
• zaburzeń psychosomatycznych
• niedowagi lub otyłości.

Bilans u uczniów szkół ponadpodstawowych sprawdza, czy są zdolni do dalszego kształcenia lub nauki wybranego zawodu.

Czy bilans jest obowiązkowy?

Bilanse nie są obowiązkowymi badaniami. Są jednak zalecane przez lekarzy i Ministerstwo Zdrowia. Dlatego nie warto ich pomijać.

Czy bilans jest płatny i kto go przeprowadza?

Bilans zdrowia to bezpłatny przegląd zdrowia wykonywany przez pediatrę, lekarza rodzinnego lub pielęgniarkę. Jeśli podczas bilansu pojawią się wątpliwości, pacjentka może zostać skierowana na dalszą diagnostykę do specjalisty lub na dodatkowe badania.

Jeśli niepokoi Cię Twój stan zdrowia, zgłoś się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Nie lecz się sama!

Odwiedzaj swojego lekarza przynajmniej raz w roku, nawet gdy nic Ci nie dolega. Lekarz nie tylko leczy i kieruje całym procesem Twojego leczenia. Dba także o to byś jak najdłużej była zdrowa, profilaktycznie zlecając Ci okresowo badania diagnostyczne, np. morfologię, badanie moczu, gastroskopię lub kolonoskopię. Sprawdza w ten sposób stan Twojego zdrowia. A jeśli uzna, że powinien Cię zbadać specjalista, wystawi Ci skierowanie do niego.

Od 1 lipca 2022 r. lekarz podstawowej opieki zdrowotnej może zlecić Ci także:

• sprawdzenie poziomu (ferrytyny) żelaza w organizmie
• sprawdzenie stężenia witaminy B12
• sprawdzenie poziomu kwasu foliowego
• badanie anty-CCP – wykorzystywane w rozpoznawaniu reumatoidalnego zapalenia stawów
• zrobienie testu CRP, który pomaga ustalić przyczynę choroby, stanu zapalnego
• badanie przeciwciał anty-HCV – badanie sprawdza obecność lub brak przeciwciał przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu C (HCV).

Od 1 listopada 2023 r. lekarz POZ może także zlecić więcej badań diagnozujących alergię. A lekarz, który udziela świadczeń nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej, będzie mógł wystawiać skierowania na badania laboratoryjne.

Pamiętaj, że to lekarz decyduje o tym, czy wystawi Ci skierowanie na konkretne badanie. Może odmówić Ci wystawienia skierowania – jeśli oceni, że nie zachodzi taka potrzeba.

Lekarz podejmuje wszystkie decyzje na podstawie wskazań medycznych, a nie na żądanie pacjenta.

Bezpłatny przegląd stomatologiczny wykonuj raz w roku w dowolnej placówce, która ma umowę z NFZ.

W ramach leczenia stomatologicznego możesz skorzystać ze świadczeń:

• ogólnostomatologicznych
• chirurgii stomatologicznej (operacyjne leczenie jamy ustnej, np. usuwanie zębów)
• periodontologii (leczenie chorób przyzębia i błony śluzowej jamy ustnej)
• protetyki (protezy częściowe lub w przypadku bezzębia – protezy całkowitej szczęki lub żuchwy)
• pomocy doraźnej.

Jak znaleźć stomatologa w ramach NFZ?

Wykaz placówek, które oferują leczenie stomatologiczne, znajdziesz w wyszukiwarce „Gdzie się leczyć” (link otwiera się w nowej karcie) . Wybierz z listy „Leczenie stomatologiczne” i województwo lub miejscowość.

Pomoc doraźna

W przypadku nagłego bólu zęba możesz skorzystać z dyżuru stomatologicznego.

Pomoc doraźną w gabinecie otrzymasz, w czasie gdy gabinety są zamknięte np. w nocy lub w niedzielę

Listę placówek, które udzielają pomocy doraźnej, znajdziesz w artykule: Doraźna pomoc dentystyczna | Pacjent (link otwiera się w nowej karcie)

Badaj sama swoje piersi! Co miesiąc, 3-5 dni po zakończeniu miesiączki, a jeśli już nie miesiączkujesz, w ustalony dzień miesiąca, sprawdzaj swoje piersi. Sprawdzaj w szczególności:

• kształt i rozmiar piersi
• brodawki i zgrubienia.

Jeśli zauważysz jakąś zmianę, której wcześniej nie było, zgłoś się do lekarza.

Dlaczego samobadanie piersi jest takie ważne?

Większość zmian w piersiach kobiety wykrywają podczas samobadania. A wcześnie wykryty rak piersi jest uleczalny.

Jak prawidłowo wykonać samobadanie piersi?

Opis całego badania znajdziesz w artykule Jak prawidłowo wykonać samobadanie piersi (link otwiera się w nowej karcie).

Zapisz się na bezpłatną wizytę u ginekologa, szczególnie jeśli:

• jeszcze nie byłaś u ginekologa
• odczuwasz ból
• zauważyłaś coś niepokojącego
• chcesz stosować antykoncepcję
• planujesz zajść w ciążę
• planujesz zacząć współżycie.

Wizyta kontrolna u ginekologa jest zalecana raz do roku między innymi przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne.

Jak przebiega wizyta u ginekologa?

Podczas wizyty lekarz przeprowadzi z Tobą wywiad. Lekarz może zapytać Cię między innymi:

• kiedy miałaś ostatnią miesiączkę
• ile dni zazwyczaj trwa Twoja miesiączka
• czy miesiączkujesz regularnie
• czy bolą Cię narządy płciowe
• czy miałaś już stosunek seksualny
• czy planujesz ciążę
• czy planujesz lub stosujesz antykoncepcję
• czy planujesz rozpoczęcie współżycia.

Do ginekologa nie potrzebujesz skierowania.

Jak znaleźć ginekologa w ramach NFZ?

Wykaz placówek, które oferują leczenie ginekologiczne, znajdziesz w wyszukiwarce „Gdzie się leczyć” (link otwiera się w nowej karcie). Wybierz z listy „Ginekologia” i województwo lub miejscowość.

Skorzystaj z bezpłatnych konsultacji dietetycznych, niezależnie od wieku.

Z dietetykiem, psychodietetykiem lub specjalistą od aktywności fizycznej możesz porozmawiać w Centrum Dietetycznym Online (link otwiera się w nowej karcie).

Dlaczego zbilansowana dieta jest ważna?

Dieta to ważny element profilaktyki wielu chorób, w tym nowotworów.

Ryzyko nowotworów jest większe, jeśli:

• masz nadwagę
• jesz dużo przetworzonego czerwonego mięsa
• jesz mało produktów zbożowych i pełnoziarnistych oraz nasion roślin strączkowych
• jesz mało warzyw i owoców
• nie uprawiasz aktywności fizycznej
• pijesz dużo alkoholu
• palisz papierosy
• używasz dużo soli kuchennej
• używasz dużo cukru i tłuszczu, pijesz napoje słodzone.

Zauważyłaś na swojej skórze nietypowe zmiany? Skonsultuj je z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej. Jeśli lekarz stwierdzi u Ciebie niepokojące zmiany skórne, skieruje Cię do dermatologa lub chirurga onkologa.

Jeżeli palisz papierosy lub inne wyroby tytoniowe, koniecznie się zbadaj! Możesz skorzystać z bezpłatnego programu profilaktyki chorób odtytoniowych (w tym przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, w skrócie POChP), jeśli:

• masz powyżej 18 lat
• palisz papierosy lub inne wyroby tytoniowe
• nie miałaś w ramach programu profilaktyki POChP wykonanych badań spirometrycznych w ciągu ostatnich 36 miesięcy
• nie zdiagnozowano u Ciebie wcześniej przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, przewlekłego zapalenia oskrzeli lub rozedmy.

Z badania powinnaś skorzystać zwłaszcza, jeśli masz 40–65 lat.

Jakie badania otrzymasz w ramach tego programu?

Lekarz przeprowadzi z Tobą wywiad dotyczący palenia tytoniu i Twojego zdrowia. Jeżeli będzie potrzeba, skieruje Cię na badania diagnostyczne, między innymi:

• badania przedmiotowe (pomiar masy ciała, wzrostu, ciśnienia tętniczego krwi)
• badania fizykalne.

Jeśli zdecydujesz się rzucić palenie, lekarz skieruje Cię do placówki, w której weźmiesz udział w terapii grupowej. Lekarz może również skierować Cię na dalszą diagnostykę poza programem.

Dlaczego powinnaś rzucić palenie?

Papierosy przyczyniają się do zachorowania na wiele chorób, takich jak m.in.: nowotwory płuc, zawał serca, zakrzepicę żył oraz przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP) – przewlekłe zapalenie oskrzeli i rozedma płuc. Rocznie z powodu chorób odtytoniowych umiera aż 60 tysięcy osób.

Gdzie możesz zgłosić się do programu POChP?

Wykaz placówek realizujących ten program znajdziesz w wyszukiwarce „Gdzie się leczyć” (link otwiera się w nowej karcie). Wybierz z listy „Profilaktyka chorób odtytoniowych” i województwo lub miejscowość.

Gruźlica jest chorobą zakaźną, która może dotknąć każdego z nas. Często bywa wykrywana przypadkowo. Dlatego sprawdź, czy ryzyko zachorowania na nią dotyczy również Ciebie.

Program profilaktyki gruźlicy

Program jest adresowany do osób, które nie miały w dotychczasowym wywiadzie rozpoznanej gruźlicy, a zwłaszcza:

• miały bezpośredni kontakt z osobami z już rozpoznaną gruźlicą
• mają trudne warunki życiowe, mogące znacząco wpłynąć na wystąpienie choroby (osoby z niepełnosprawnością, obciążone długotrwałą chorobą, obciążone problemem alkoholowym i narkomanią, bezdomne, długotrwale bezrobotne).

Gdzie możesz zgłosić się do programu profilaktyki gruźlicy?

Wykaz placówek realizujących ten program znajdziesz w wyszukiwarce „Gdzie się leczyć” (link otwiera się w nowej karcie). Wybierz z listy „Profilaktyka gruźlicy” i województwo lub miejscowość.

Zaszczep się przeciw grypie.

W sezonie 2023/2024 przysługuje Ci do 50% refundacji na szczepionkę przeciw grypie.

Informacje o tym, jak skorzystać z częściowej refundacji szczepienia, znajdziesz na stronie Grypa – Szczepienia.Info (link otwiera się w nowej karcie).

Szczepienie przeciw grypie dla kobiet w ciąży jest bezpłatne.

Wykonaj pomiary w samoobsługowych kioskach profilaktycznych w oddziałach wojewódzkich NFZ.

W samoobsługowych punktach możesz na miejscu wykonać pomiary medyczne, takie jak:

• wzrost i waga ciała
• skład ciała
• ciśnienie tętnicze krwi
• saturacja
• temperatura
• siła uścisku dłoni
• wskaźnik BMI.

Wyniki pomiarów możesz także omówić z doradcą, który ustali z Tobą dalszą ścieżkę postępowania. Doradca udzieli Ci także informacji o programach profilaktycznych finansowanych przez NFZ.

Więcej informacji przeczytasz w artykule Kioski profilaktyczne w oddziałach wojewódzkich NFZ | Pacjent (link otwiera się w nowej karcie)

Wyznacz sobie jeden dzień w miesiącu na samobadanie i obejrzenie swoich piersi. Jeśli zauważysz coś niepokojącego, zgłoś się do lekarza lub położnej

Bezpłatny przegląd stomatologiczny możesz wykonać raz w roku w dowolnej placówce, która ma umowę z NFZ.

W ciąży masz prawo do dodatkowych materiałów stomatologicznych i leczenia endodontycznego (kanałowego) wszystkich zębów.

Po porodzie możesz mieć zmiany nastroju. To normalne. Jeśli jednak złe samopoczucie nie przechodzi, skonsultuj swoje obawy z lekarzem lub położną. Nie bagatelizuj takich symptomów, jak:

• niechęć do dziecka
• przewlekły stan obniżenia nastroju
• poczucie winy
• smutek i przygnębienie
• zaburzenia apetytu – nadmierne zajadanie się lub brak apetytu
• brak odczuwania przyjemności
• zaburzenia snu
• poczucie bezsilności, bezsensu życia
• wahania nastrojów.

Możesz także skorzystać z infolinii:

• 116 123 (Telefon Zaufania dla Osób Dorosłych w Kryzysie Emocjonalnym)
• 22 484 88 01 (Antydepresyjny Telefon Zaufania)
• 22 594 91 00 (Antydepresyjny Telefon Forum Przeciw Depresji).

Możesz także wziąć udział w bezpłatnych badaniach prenatalnych – niezależnie od wieku.

Badania prenatalne powinnaś wykonać:

• pomiędzy 11 a 14 tygodniem ciąży – na etapie poradnictwo i badania biochemiczne
• w I trymestrze – pomiędzy 11 a 14 tygodniem ciąży – na etapie poradnictwo i USG płodu w kierunku diagnostyki wad wrodzonych
• w II trymestrze – pomiędzy 18 a 22 tygodniem i 6 dniem ciąży – na etapie poradnictwo i USG płodu w kierunku diagnostyki wad wrodzonych.

Możesz także wykonać badania w ramach etapu poradnictwa i badań genetycznych oraz pobrania materiału płodowego do badań (amniopunkcja lub biopsja trofoblastu lub kordocenteza), jeśli spełniasz minimum jedno z wymagań:

• w poprzedniej Twojej ciąży wystąpiła aberracja chromosomowa płodu lub dziecka
• stwierdzono u Ciebie lub ojca dziecka wystąpienie strukturalnych aberracji chromosomowych
• stwierdzono u Ciebie znacznie większe ryzyko urodzenia dziecka dotkniętego chorobą uwarunkowaną monogenetycznie lub wieloczynnikową
• w badaniu USG i/lub badaniach biochemicznych płodu stwierdzono nieprawidłowości wskazujące na zwiększone ryzyko aberracji chromosomowej lub wady płodu.

Skierowanie na badania otrzymasz od:

• lekarza, który prowadzi Twoją ciążę
• lub na etapie poprzednich badań (poradnictwa i badań biochemicznych lub poradnictwa i USG płodu w kierunku diagnostyki wad wrodzonych).

Skierowanie powinno zawierać informacje o wskazaniach do objęcia tym etapem programu oraz opis nieprawidłowości i szczegółowe wyniki badań.

Więcej o badaniach prenatalnych przeczytasz na stronie Pacjent.gov.pl (link otwiera się w nowej karcie)

Przysługuje Ci bezpłatna szczepionka przeciw grypie.

Informacje o tym, jak skorzystać z bezpłatnego szczepienia, znajdziesz na stronie Grypa – Szczepienia.Info (link otwiera się w nowej karcie).