Kategoria: Kości i stawy
Opublikowano: 30.07.2022
Aktualizacja: 09.10.2023

Sama choroba nie boli. Ale prowadzi do złamań, urazów i pęknięć kości

Osteoporoza

  • Ponad 200 milionów osób na całym świecie dotkniętych jest osteoporozą.
  • W Polsce na osteoporozę choruje ok. 2,8 miliona osób, połowa zachorowań dotyczy osób w wieku 75–84 lata.
  • Prawie 90% złamań nasady bliższej kości udowej oraz trzonów kręgów u kobiet i 70% u mężczyzn wynika z osteoporozy.
  • Osteoporoza nie boli – nazywana jest „cichym złodziejem kości”.

Czym jest osteoporoza?

Osteoporoza to choroba cywilizacyjna charakteryzująca się zmniejszeniem i osłabieniem struktury mineralnej kości, a w rezultacie zwiększoną podatnością na złamania. Częściej dotyka kobiet niż mężczyzn.

Wyróżniamy dwa rodzaje osteoporozy:

  • pierwotna – występuje najczęściej, jest konsekwencją starzenia się układu szkieletowego. Rozwija się u kobiet po menopauzie oraz u mężczyzn w podeszłym wieku. Utrata gęstości mineralnej kości jest nieuchronnym procesem związanym z wiekiem.
  • wtórna – jest wynikiem współistnienia innych chorób lub stosowania niektórych leków, może pojawić się w każdym wieku.

Czynniki ryzyka osteoporozy

  • Wiek.
  • Niska masa kostna.
  • Niska masa ciała.
  • Przebyte złamanie bez istotnego urazu.
  • Przewlekłe leczenie glikokortykosteroidami obecnie lub w przeszłości.
  • Palenie papierosów i picie alkoholu.
  • Reumatoidalne zapalenie stawów.
  • Nieodpowiednia dieta, uboga w wapń i witaminę D.
  • Mała aktywność fizyczna.
  • Niedostateczna ekspozycja na światło słoneczne.

Densytometria

Densytometria jest to badanie gęstości mineralnej kości (BMD). Jest bezpieczne i nie wymaga żadnego przygotowania.

Badanie przeprowadza się zazwyczaj w odniesieniu do kości, które najczęściej ulegają złamaniu w przebiegu osteoporozy (szyjka kości udowej, odcinek lędźwiowy kręgosłupa, kości przedramienia, kości nadgarstka).

W zdrowym ciele mocne kości. Dbaj o nie!

Profilaktyka osteoporozy a dieta

Korzystne dla kości:

  • mleko i produkty mleczne: kefir, jogurt sery twarogowe, żółte, feta – o obniżonej zawartości tłuszczu
  • owoce świeże i suszone (wszystkie)
  • warzywa świeże i gotowane (zwłaszcza liściaste) sałata, rukola, jarmuż, brokuły, kapusta, kalafior, brukselka, kiełki, groszek zielony, nasiona roślin strączkowych. Warzywa warto jadać w postaci surówek z dodatkiem oleju rzepakowego lub oliwy
  • tłuste ryby morskie (łosoś, sardynki, makrela, śledź, szprotki, turbot, flądra) – świeże, mrożone, wędzone o małej zawartości soli
  • pieczywo razowe (graham, żytnie, orkiszowe, wieloziarniste) oraz kasze (gryczana, jaglana, jęczmienna), ryż i makarony pełnoziarniste.

Niekorzystne dla kości:

  • przetwory mięsne (wędliny) konserwowane fosforanami, a także słone wędliny
  • szczawiany zawarte m.in. w szczawiu, szpinaku, rabarbarze i botwinie
  • nadmierne spożycie tłuszczów zwierzęcych – zwiększają wydalanie wapnia z organizmu i obniżają jego przyswajanie z przewodu pokarmowego.

Profilaktyka osteoporozy a ruch

Regularna aktywność fizyczna jest niezbędna dla utrzymania kości w zdrowiu. Powinniśmy poświęcić na nią co najmniej 30–60 minut dziennie w zależności od wieku. Zalecany przez ekspertów WHO program aktywności fizycznej seniorów, w którym bierze się pod uwagę ryzyko osteoporozy w tym wieku, powinien zawierać trzy elementy:

  • ćwiczenia wytrzymałościowe – marsz, marszobieg, jazda na rowerze, nordic walking z intensywnością odpowiednią do stanu zdrowia i sprawności ogólnej ćwiczących
  • ćwiczenia siłowe – angażujące najważniejsze grupy mięśniowe: brzucha, pleców, nóg i ramion
  • ćwiczenia rozciągające, równoważne i koordynacyjne.

Dobrze zaplanowany trening zmniejsza ryzyko złamań kości. Mocne mięśnie stabilizują znacznie postawę ciała i eliminują ryzyko upadku, a tym samym złamań osteoporotycznych.

Program Profilaktyki Osteoporozy
Dla kobiet, szczególnie zagrożonych osteoporozą, opracowany został Program Koordynacji Profilaktyki Złamań Osteoporotycznych.Skierowany jest do kobiet:

  • w wieku 50–70 lat
  • nie leczących się na osteoporozę
  • u których wcześniej nie została zdiagnozowana choroba.

Szczegółowe informacje o programie oraz ośrodkach realizujących badania znajdziesz na stronie:

Do pobrania

Profilaktyka osteoporozy

pdf, 726 KB