Osteoporoza – czego unikać, by uniknąć jej skutków

Sama choroba nie boli. Ale prowadzi do złamań, urazów i pęknięć kości

Osteoporoza

• Ponad 200 milionów osób na całym świecie dotkniętych jest osteoporozą.
• W Polsce na osteoporozę choruje ok. 2,8 miliona osób, połowa zachorowań dotyczy osób w wieku 75–84 lata.
• Prawie 90% złamań nasady bliższej kości udowej oraz trzonów kręgów u kobiet i 70% u mężczyzn wynika z osteoporozy.
• Osteoporoza nie boli – nazywana jest „cichym złodziejem kości”.

Czym jest osteoporoza?

Osteoporoza to choroba cywilizacyjna charakteryzująca się zmniejszeniem i osłabieniem struktury mineralnej kości, a w rezultacie zwiększoną podatnością na złamania. Częściej dotyka kobiet niż mężczyzn.

Wyróżniamy dwa rodzaje osteoporozy:

• pierwotna – występuje najczęściej, jest konsekwencją starzenia się układu szkieletowego. Rozwija się u kobiet po menopauzie oraz u mężczyzn w podeszłym wieku. Utrata gęstości mineralnej kości jest nieuchronnym procesem związanym z wiekiem.
• wtórna – jest wynikiem współistnienia innych chorób lub stosowania niektórych leków, może pojawić się w każdym wieku.

Czynniki ryzyka osteoporozy

• Wiek.
• Niska masa kostna.
• Niska masa ciała.
• Przebyte złamanie bez istotnego urazu.
• Przewlekłe leczenie glikokortykosteroidami obecnie lub w przeszłości.
• Palenie papierosów i picie alkoholu.
• Reumatoidalne zapalenie stawów.
• Nieodpowiednia dieta, uboga w wapń i witaminę D.
• Mała aktywność fizyczna.
• Niedostateczna ekspozycja na światło słoneczne.

Densytometria

Densytometria jest to badanie gęstości mineralnej kości (BMD). Jest bezpieczne i nie wymaga żadnego przygotowania.

Badanie przeprowadza się zazwyczaj w odniesieniu do kości, które najczęściej ulegają złamaniu w przebiegu osteoporozy (szyjka kości udowej, odcinek lędźwiowy kręgosłupa, kości przedramienia, kości nadgarstka).

Profilaktyka osteoporozy a dieta

Korzystne dla kości:

• mleko i produkty mleczne: kefir, jogurt sery twarogowe, żółte, feta – o obniżonej zawartości tłuszczu
• owoce świeże i suszone (wszystkie)
• warzywa świeże i gotowane (zwłaszcza liściaste) sałata, rukola, jarmuż, brokuły, kapusta, kalafior, brukselka, kiełki, groszek zielony, nasiona roślin strączkowych. Warzywa warto jadać w postaci surówek z dodatkiem oleju rzepakowego lub oliwy
• tłuste ryby morskie (łosoś, sardynki, makrela, śledź, szprotki, turbot, flądra) – świeże, mrożone, wędzone o małej zawartości soli
• pieczywo razowe (graham, żytnie, orkiszowe, wieloziarniste) oraz kasze (gryczana, jaglana, jęczmienna), ryż i makarony pełnoziarniste.

Niekorzystne dla kości:

• przetwory mięsne (wędliny) konserwowane fosforanami, a także słone wędliny
• szczawiany zawarte m.in. w szczawiu, szpinaku, rabarbarze i botwinie
• nadmierne spożycie tłuszczów zwierzęcych – zwiększają wydalanie wapnia z organizmu i obniżają jego przyswajanie z przewodu pokarmowego.

Profilaktyka osteoporozy a ruch

Regularna aktywność fizyczna jest niezbędna dla utrzymania kości w zdrowiu. Powinniśmy poświęcić na nią co najmniej 30–60 minut dziennie w zależności od wieku. Zalecany przez ekspertów WHO program aktywności fizycznej seniorów, w którym bierze się pod uwagę ryzyko osteoporozy w tym wieku, powinien zawierać trzy elementy:

• ćwiczenia wytrzymałościowe – marsz, marszobieg, jazda na rowerze, nordic walking z intensywnością odpowiednią do stanu zdrowia i sprawności ogólnej ćwiczących
• ćwiczenia siłowe – angażujące najważniejsze grupy mięśniowe: brzucha, pleców, nóg i ramion
• ćwiczenia rozciągające, równoważne i koordynacyjne.

Dobrze zaplanowany trening zmniejsza ryzyko złamań kości. Mocne mięśnie stabilizują znacznie postawę ciała i eliminują ryzyko upadku, a tym samym złamań osteoporotycznych.

Szczegółowe informacje o programie oraz ośrodkach realizujących badania znajdziesz na stronie:

• Program profilaktyki osteoporozy | Portal Pacjent (link otwiera się w nowej karcie)
• Wyszukiwarka Gdzie Się Leczyć – poradnie specjalistyczne (link otwiera się w nowej karcie)
• Portal Diety NFZ (link otwiera się w nowej karcie)
• Kanał YouTube Akademia NFZ | 8 tygodni do zdrowia (link otwiera się w nowej karcie)