Alkohol – jak uciec od ucieczkowego picia

Ucieczka? Okazja? Przyjemność? Jakikolwiek jest powód, dla którego pijesz, może to doprowadzić do uzależnienia, które niszczy życie.

Uzależnienie od alkoholu

Nieodpowiedzialne spożywanie alkoholu jest jednym z czynników wpływających na zdrowie ludzi na całym świecie. Jest on przyczyną przemocy, traum, patologii społecznych i zgonów.

• 80% uzależnionych od alkoholu doświadcza objawów zaburzeń nastroju.
• 50% cierpi na depresję.
• 40% uzależnionych miało objawy zaburzeń lękowych.

Zespół uzależnienia od alkoholu

Zespół uzależnienia od alkoholu to kompleks zjawisk fizjologicznych, behawioralnych i poznawczych, wśród których picie alkoholu dominuje nad innymi zachowaniami, które poprzednio miały dla pacjenta większą wartość.

Najczęściej spotykane motywy spożywania alkoholu:

• ucieczkowy – w celu redukcji napięcia, stresu, polepszenia nastroju
• społeczny – spożywanie alkoholu dla towarzystwa, z okazji
• w poszukiwaniu przyjemności – dla walorów smakowych czy też w przekonaniu o jego zdrowotnym działaniu lub właściwościach leczniczych.

Czynniki ryzyka

Biologiczne – to, jak organizm toleruje alkohol, warunkuje, czy sięgniemy po niego po raz kolejny.

Społeczne – wzorce kulturowe, postawy społeczeństwa wobec picia stanowią zagrożenie uzależnienia od alkoholu (picie w bardzo dużych ilościach, zgoda na picie młodych osób np. podczas imprez okolicznościowych, uznawanie osób niepijących za nietowarzyskie oraz dostępność alkoholu).

Psychiczne – zależą od cech osobowości, które mają wpływ na częstotliwość sięgania po alkohol (trudności w radzeniu sobie z przykrymi emocjami, niska samoocena, problemy z wyrażaniem emocji, niska odporność na stres).

Autodiagnoza alkoholowa

Spożycie alkoholu opisywać można w gramach wypitego alkoholu lub też posługując się miarą porcji standardowej. Przyjmuje się, że w Europie porcja taka zawiera zwykle 10 g czystego alkoholu.

Porcja standardowa alkoholu (tzn. 10 g czystego, 100% alkoholu) zawarta jest w ok. 250 ml piwa o mocy 5%, w ok. 100 ml wina o mocy 12% oraz w ok. 30 ml wódki o mocy 40%.

Do sprawdzenia, na ile ryzykowny (lub bezpieczny) jest aktualny model spożywania alkoholu, może okazać się przydatny Test Rozpoznawania Zaburzeń Związanych ze Spożywaniem Alkoholu AUDIT.

Jakie objawy powinny zaniepokoić?

Na ostateczne rozpoznanie uzależnienia pozwala identyfikacja trzech lub więcej następujących cech lub objawów występujących łącznie przez pewien okres w ciągu ostatniego roku. Są to m. in.

• silne pragnienie lub poczucie przymusu picia tzw. „głód alkoholowy”
• upośledzona zdolność kontrolowania zachowań związanych z piciem (trudności w unikaniu rozpoczęcia picia, trudności w zakończeniu picia do wcześniej założonego poziomu, nieskuteczność wysiłków zmierzających do zmniejszenia lub kontrolowania picia)
• fizjologiczne objawy zespołu abstynencyjnego pojawiającego się, gdy picie alkoholu jest ograniczane lub przerywane (drżenie mięśniowe, nadciśnienie tętnicze, nudności, wymioty, biegunki, bezsenność, rozszerzenie źrenic, wysuszenie śluzówek, wzmożona potliwość, zaburzenia snu, niepokój, drażliwość, lęki, padaczka poalkoholowa, omamy wzrokowe lub słuchowe, majaczenie drżenie)
• uporczywe picie alkoholu mimo oczywistych dowodów występowania szkodliwych następstw picia (picie alkoholu, mimo że charakter i rozmiary szkód są osobie pijącej znane lub można oczekiwać, że są znane).

Profilaktyka uzależnień

Negatywne wzorce spożywania alkoholu wyniesione z rodziny są częstą przyczyną picia przez nieletnich i dorosłych. Profilaktyka powinna zacząć się od najmłodszych lat:

• nie częstuj swego dziecka alkoholem i nie pozwól, by robili to inni członkowie rodziny lub znajomi
• ustal z dzieckiem jasne zasady dotyczące alkoholu: „Nie zgadzam się, żebyś pił/żebyś piła”, „Nie pij nawet piwa”. Powiedz dziecku, że zakaz ten wynika z Twojej miłości i troski o jego dobro
• porozmawiaj z dzieckiem o tym, jak ma sobie radzić z presją rówieśników namawiających do picia alkoholu
• bądź dobrym przykładem. Nie nadużywaj alkoholu w obecności dziecka i nie pokazuj mu, że zabawa musi być związana z piciem alkoholu.

W profilaktyce uzależnień ważną rolę odgrywa również samokontrola:

• analizuj i oceniaj swój wzór spożywania alkoholu
• kontroluj ilość, częstość i efekty picia alkoholu
• słuchaj opinii innych osób na temat Twojego picia
• nie bagatelizuj negatywnych doświadczeń związanych z piciem
• nie zwlekaj z konsultacją u specjalisty.

Gdzie szukać pomocy?

Szacuje się, że jedynie kilkunastu na 100 pijących nałogowo napoje alkoholowe osobom udaje się wyjść z nałogu bez profesjonalnej pomocy. Podstawową metodą leczenia uzależnienia od alkoholu jest psychoterapia indywidualna oraz grupowa. Pomoc można uzyskać również w punktach konsultacyjnych, telefonach zaufania, stowarzyszeniach i klubach abstynenckich oraz wspólnotach anonimowych alkoholików.

• 801 140 068   „Pomarańczowa Linia” – system pomocy rodzicom, których dzieci upijają się
• 800 120 002  Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia”
• Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom (link otwiera się w nowej karcie)
• Poradnie leczenia uzależnień od alkoholu: znajdź najbliższą w wyszukiwarce Gdzie Się Leczyć – przychodnie specjalistyczne (link otwiera się w nowej karcie)