Jak przeciwdziałać otyłości u dzieci

Nadmierna masa ciała u dziecka może zwiększyć ryzyko wystąpienia otyłości w dorosłym wieku. Często wpływa na zdrowie fizyczne i psychiczne dziecka, a także na jego osiągnięcia edukacyjne i jakość życia.

W Polsce, zgodnie z kryteriami WHO, nadmierna masa ciała dotyczy co trzeciego dziecka w wieku wczesnoszkolnym (33%). W przypadku osób poniżej 20 roku życia z otyłością zmaga się 13% chłopców i 5% dziewczynek, natomiast nadwaga to problem 31% chłopców i 21% dziewcząt.

Czym jest otyłość i jak ją rozpoznać?

Otyłość to nieprawidłowe i nadmierne gromadzenie się tłuszczu w organizmie, które może mieć negatywny wpływ na zdrowie.

Aby określić, czy dziecko do momentu ukończenia osiemnastego roku życia, ma prawidłową masę ciała, stosowane są tabele lub siatki centylowe odpowiednie dla wieku i płci dziecka. Według norm za nadwagę uważa się wynik miedzy 85. a 95. centylem, a otyłość występuje, gdy wynik wynosi powyżej 95 centyla.

Jakie mogą być przyczyny otyłości u dzieci?

Przyczyny otyłości są złożone i obejmują wiele czynników. Sprzyjają jej m.in.:

• mała aktywność fizyczna
• nadmierna liczba kalorii w posiłkach
• nieregularne i pospieszne jedzenie posiłków
• stres
• niedostateczna ilość snu
• zaburzenia emocjonalne — obniżenie nastroju i samooceny, brak samoakceptacji
• zaburzenia odżywiania — kompulsywne objadanie się, zespół nocnego jedzenia, bulimia, uzależnienie od jedzenia
• czynniki genetyczne
• zaburzenia endokrynologiczne
• choroby psychiczne.

Do czego może prowadzić otyłość

Konsekwencje dziecięcej otyłości mogą ujawnić się w każdym wieku, zarówno w dzieciństwie, wieku nastoletnim, jak i w życiu dorosłym. Najpowszechniejsze skutki otyłości to:

• nadciśnienie tętnicze
• insulinooporność
• zespół metaboliczny
• dyslipidemia
• niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby
• kamica pęcherzykowa
• astma oskrzelowa
• zaburzenia emocjonalne
• zaburzenia układu kostno-stawowego
• większa predyspozycja do chorób nowotworowych w wieku dorosłym.

Podstawowe zasady

Nie ma jednego i prostego rozwiązania problemu nadwagi i otyłości. Jest to problem złożony, który wymaga współpracy różnych środowisk i specjalistów. Podstawą jest zawsze:

• zmiana stylu życia polegająca na zmianie sposobu żywienia całej rodziny
• zwiększenia aktywności fizycznej całej rodziny
• wsparcia psychicznego dla dziecka.

Zdrowy styl życia dla całej rodziny

Zdrowe nawyki należy budować systematycznie i konsekwentnie

• Spożywajcie regularnie 4-5 mniejszych posiłków w ciągu dnia, w gronie rodzinnym, a nie przed telewizorem.
• Zastąpcie napoje słodzone i soki wodą mineralną.
• Nie nagradzajcie i nie pocieszajcie dzieci słodyczami. Zamiast słodkich nagród – wybierajcie te o charakterze edukacyjnym lub wspólne działania.
• Ruszajcie się i ćwiczcie razem, co najmniej 30 minut dziennie.
• Dbajcie o odpowiednią długość i jakość snu.
• Rozmawiajcie i na bieżąco rozwiązujcie problemy. Wsparcie emocjonalne i zdrowe relacje w rodzinie są podstawą harmonijnego rozwoju.

Aby przygotowywać zdrowe posiłki dla całej rodziny, możesz skorzystać z porad i planów żywieniowych na stronie Diety NFZ (link otwiera się w nowej karcie)

Turnusy dla dzieci w uzdrowiskach

Otyłość wśród dzieci można leczyć m.in. podczas specjalnych turnusów uzdrowiskowych.

• Pobyt obejmuje zazwyczaj specjalistyczną dietę, ćwiczenia fizyczne, edukację zdrowotną oraz terapie wspomagające.
• Leczenie w uzdrowisku jest refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Żeby pojechać na turnus:
  • trzeba mieć wskazania medyczne do skorzystania z leczenia uzdrowiskowego
  • skierowanie wystawia lekarz pierwszego kontaktu lub lekarz specjalista, który ma podpisaną umowę z NFZ.

Więcej o leczeniu uzdrowiskowym dzieci przeczytasz na stronie Narodowego Funduszu Zdrowia w Poradniku Pacjenta: Jak wyjechać z dzieckiem do uzdrowiska na NFZ

Pamiętaj! Po powrocie z uzdrowiska kluczowe jest trwałe utrzymanie zdrowych nawyków po powrocie do domu.