Narodowy Fundusz Zdrowia w ramach międzynarodowego projektu Scirocco Exchange przeprowadził w Państwa placówce wstępną ankietę dotyczącą dojrzałości do wprowadzenia zmian w kierunku opieki koordynowanej. Przeprowadzone z Państwem wywiady zostały wprowadzone do dedykowanego narzędzia – Scirocco Tool, przetłumaczonego na język polski, czego wynikiem jest przedstawiony poniżej diagram.

Przypominamy, że analizie podlegało 12 wymiarów (obszarów), które zostały scharakteryzowane i ocenione w rozmowie z wyznaczonymi przedstawicielami Państwa placówki (np. koordynatorem, pracownikiem medycznym, zarządem, pracownikiem IT).
Ocena nie miała na celu wartościowanie Państwa organizacji, a jedynie jej opisanie. Ze wzglądu na nieostrość niektórych pojęć i nie zawsze możliwe precyzyjne wskazanie oceny, prosiliśmy o podawanie przykładów podjętych (lub nie) działań, zdarzeń czy dostępnych Państwu narzędzi lub rozwiązań organizacyjnych. Na tej podstawie prowadzący wywiady przypisali punktacje. Jeśli w wywiadach uczestniczyło więcej niż jedna osoba z organizacji, to punktacja nie musiała być średnią z ocen, a wypadkową oceną wg uznania prowadzącego wywiad.
Każdej osi przyporządkowany był jeden obszar ( z 12). Poziomów oceny jest sześć od 0 do 5, gdzie 0 oznacza brak uznania potrzeby zmian w danym obszarze lub brak formalnych wytycznych, opisów, standardów itp., 5 to poziom najwyższy – oznaczający pełną integrację, zgodność pracowników, istnienie i przestrzeganie standardów, wytycznych dotyczących danego obszaru.
Oceniane obszary:
- Gotowość do wprowadzenia zmian (ang. READINNESS TO CHANGE)
- Struktura i zarządzanie (ang. STRUCTURE & GOVERNANCE)
- Infrastruktura cyfrowa (ang. DIGITAL INFRASTRUCTURE)
- Koordynacja procesów (ang. PROCESS COORDINATION)
- Finansowanie (ang. FINANCE & FUNDING)
- Eliminowanie czynników hamujących (ang. REMOVAL OF INHIBITORS)
- Podejście oparte na populacji (ang. POPULATION APPROACH)
- Wzmocnienie pozycji i praw pacjentów (ang. CITIZEN EMPOWERMENT)
- Metody oceny wyników (ang. EVALUATION METHODS)
- Skala ambicji (ang. BREADTH OF AMBITION)
- Zarządzanie innowacjami (ang. INNOVATION MANAGEMENT)
- Budowa potencjału (ang. CAPACITY BUILDING)
Rozkład diagramu (pajączka) wskazuje, że najmocniejszym obszarem Państwa organizacji jest:
- gotowość do wprowadzania zmian
Obszary, nad którymi należy popracować to
- struktura i zarządzania
- infrastruktura cyfrowa
- koordynacja procesów
- finansowanie
- eliminowanie czynników hamujących
- podejście oparte na populacji
- wzmocnienie pozycji i praw pacjentów
- metody oceny wyników
- skala ambicji
- zarządzanie innowacjami
- budowa potencjału
Rekomenduje się w związku z tym:
W obszarze struktura i zarządzanie:
- Umożliwianie właściwej realizacji programów, zarządzania projektami i zarządzania zmianą; tworzenie centrów kompetencji w zakresie technologii informacyjno-komunikacyjnych w celu wsparcia ich wdrożenia; rozproszone przywództwo służące ograniczaniu zależności od jednego lidera; doskonałe komunikowanie celów, postępów i sukcesów.
- Zarządzanie skutecznymi innowacjami w zakresie technologii informacyjno-komunikacyjnych w ramach programu transformacji.
- Powoływanie kompetentnych i należycie upoważnionych liderów, którzy mają prawo do dokonywania wyboru, rozwijania i realizacji świadczeń z zakresu e-zdrowia.
W obszarze infrastruktura cyfrowa:
- Polityka „Digital first” (tj. przeniesienie bezpośredniej komunikacji do usług cyfrowych w celu zmniejszenia zależności od personelu i promowania samoobsługi).
- Dostępność podstawowych komponentów (infrastruktura ICT) w celu umożliwienia udostępniania danych.
- Konsolidacja i standaryzacja infrastruktury i rozwiązań ICT; mniej punktów integracji technicznej do zarządzenia; interoperacyjność i zasady zamawiania.
- Ochrona danych i bezpieczeństwo wbudowane w dokumentację pacjenta, rejestry i usługi online.
- Stworzenie nowych kanałów świadczenia opieki zdrowotnej i nowych usług opartych na zaawansowanych technologiach komunikacyjnych i przetwarzania danych.
W obszarze koordynacja procesów:
- Opracowywanie nowych procesów i ścieżek, które można powielać, finansować i/lub refundować, i uzgodnić z zainteresowanymi stronami.
- Włączanie wyraźne określenie celów i kluczowych elementów opieki;
- Definiowanie wytycznych opartych na dowodach i uzgadnianie planów formalnego wprowadzenia i skalowania nowych usług w praktyce.
- Negocjowanie z szerokim gronem ekspertów i władz w celu wprowadzenia i wdrożenia mierzalnych standardów opieki.
- Zapewnienie trwałości nowych usług i ścieżek.
W obszarze eliminowanie czynników hamujących:
- Działania służące eliminowaniu barier: prawnych, organizacyjnych, finansowych, umiejętności.
- Zmiany procedur w celu dostosowania ich do przepisów prawa, w szczególności prawa medycznego, zarządzanie wiedzą i danymi, dzielenie się danymi – to czynniki, które mogą podtrzymywać innowacje.
- Przekształcanie organizacji i zasad współpracy na rzecz promocji “przekraczania barier” (“integracja normatywna”)
- Wsparcie od organizacji w zakresie zmian behawioralnych i organizacyjnych.
- Szkolenia w celu zwiększania umiejętności w zakresie technologii informacyjno-komunikacyjnych i przyspieszania wdrażania potrzebnych rozwiązań.
W obszarze podejście oparte na populacji:
- Zrozumienie i przewidywanie zapotrzebowania; lepsze zaspokajanie potrzeb.
- Zwiększanie elastyczności systemu opieki przez wykorzystanie dostępnych danych dotyczących zdrowia, zagrożeń dla zdrowia i realizowanych świadczeń.
- Podejmowanie działań w celu skierowania pacjentów na bardziej odpowiednie i korzystne ścieżki opieki w oparciu o ich preferencje.
- Przewidywanie przyszłego zapotrzebowania na świadczenia i podejmowanie działań w celu zmniejszania ryzyka zdrowotnego przez interwencje umożliwione przez nowe technologie.
W obszarze metody oceny wyników:
- Ustalanie poziomów podstawowych (w zakresie kosztów, jakości, dostępu itd.) przed wprowadzeniem nowych świadczeń.
- Prowadzenie systematycznych pomiarów efektów świadczeń i ścieżek z wykorzystaniem odpowiednich metod (np. stopniowego doskonalenia, badań obserwacyjnych, badań klinicznych).
- Tworzenie dowodów służących szybszemu przyjmowaniu dobrych praktyk.
W obszarze skala ambicji:
- Integracja wspierana na wszystkich poziomach organizacji – na poziomie makro (wewnętrznych polityk, struktury organizacyjnej), mezo (procedur operacyjnych, specjalistów) i mikro (personel medyczny).
- Integracja między systemem opieki zdrowotnej i pozostałymi świadczeniami opieki (w tym społecznej, dobrowolnej, nieformalnej, rodzinnej).
- Płynne przechodzenie pacjenta między i w obrębie świadczeń opieki.
W obszarze zarządzanie innowacjami:
- Szybsze przyjmowanie sprawdzonych pomysłów.
- Odgórne promowanie atmosfery innowacyjności wraz z gromadzeniem i rozpowszechnianiem dobrych praktyk.
- Uczenie się wewnątrz organizacji, a także od innych, w celu rozszerzania horyzontów i przyspieszania zmian.
- Angażowanie np. szkół wyższych i/lub firm prywatnych w proces innowacji.
- Stosowanie innowacyjnych sposobów podejścia do zamówień.
- Udział w projektach regionalnych, krajowych lub europejskich.
W obszarze budowa potencjału:
- Pogłębianie umiejętności; ciągłe doskonalenie.
- Budowa bazy podstawowych umiejętności, które mogą wypełnić lukę i zapewnić, że potrzeby związane z budowaniem potencjału będą odpowiednio rozumiane i zaspokajane przez technologie informacyjno-komunikacyjne.
- Dostarczanie narzędzi, procesów i platform, za pomocą których organizacje będą mogły dokonać samooceny i budować własny potencjał do skutecznego wprowadzania zmian.
- Tworzenie środowiska, w którym usprawnienia procesu realizacji świadczeń będą podlegały ciągłej ocenie i będą realizowane z korzyścią dla całego systemu opieki.
W celu wzmocnienia obszaru zarządzanie innowacjami oraz budowanie potencjału proponuje się zapoznanie z niżej wymienionymi:
– publikacją Komunikacja interpersonalna i w social mediach, która stanowi zestaw praktycznych wskazówek dla podmiotów leczniczych w zakresie zachęcania pacjenta do udziału w badaniach profilaktycznych, ale również wskazówek dotyczących codziennej, podstawowej rozmowy między pacjentem, a personelem medycznym. Ukazuje jednocześnie zagadnienia związane z potencjałem w kształtowaniu relacji z pacjentami poprzez media społecznościowe. Prezentuje sposób oddziaływania platform społecznościowych na różnych interesariuszy systemu opieki zdrowotnej i wskazuje sposób współpracy tych interesariuszy. Niniejsza publikacja to również zwrócenie uwagi na konieczność opracowania efektywnej strategii komunikacji, otwartej na nowe formy i kanały komunikacji przez podmioty świadczące usługi opieki zdrowotnej.
– publikacją Opieka koordynowana na świecie. Przykłady mające pomóc usprawnić (podstawowa) opiekę zdrowotna w Polsce.
Dodatkowo w celu wzmocnienia podejścia populacyjnego, proponuje się skorzystanie przez pracowników z niżej wymienionych:
– kursu e-learningowego na stronie Akademia NFZ ABC Promocji Zdrowia – celem szkolenia jest dostarczenie promotorom zdrowia pracującym z osobami dorosłymi praktycznej i nowoczesnej wiedzy na temat skutecznych działań podtrzymujących zdrowie, a w szczególności wsparcie procesu leczenia i profilaktyki poprzez różnego rodzaju działania aktywizacyjne pacjentów w wieku 20-65 lat. Szkolenie zawiera dyskusyjną grę planszową, której zadaniem jest zachęcenie i przybliżenie zespołom POZ idei promocji zdrowia osób dorosłych w Polsce.
– kursu e-learningowego Potrzeby zdrowotne. Podstawowe pojęcia oraz polskie i zagraniczne doświadczenia oceny potrzeb zdrowotnych populacji, który przeznaczony jest dla pracowników służby zdrowia. Szkolenia poruszają tematy takie jak:
- podstawowe pojęcia dotyczące analizy potrzeb zdrowotnych,
- przykłady oceny zdrowia populacji i potrzeb zdrowotnych przeprowadzanych w Polsce,
- doświadczenia międzynarodowe w zakresie oceny potrzeb zdrowotnych,
- oraz zasady prawidłowej realizacji badań ankietowych, wraz z omówieniem przykładowych pytań ankietowych.
– kursu e-learningowego Badania ankietowe. Ocena potrzeb zdrowotnych w społeczeństwach lokalnych. Szkolenia poruszają tematy takie jak:
- podstawowe pojęcia dotyczące analizy potrzeb zdrowotnych,
- przykłady oceny zdrowia populacji i potrzeb zdrowotnych przeprowadzanych w Polsce,
- doświadczenia międzynarodowe w zakresie oceny potrzeb zdrowotnych,
- oraz zasady prawidłowej realizacji badań ankietowych, wraz z omówieniem przykładowych pytań ankietowych.
– obejrzenia filmików z serii Opieka koordynowana – dostępnych na stronie akademianfz.gov.pl w zakładce strefa edukacyjna – filmy.
W celu wzmocnienia pozycji i praw pacjenta proponuje się skorzystanie z:
– możliwości jakie daje zarządzeniu prezesa NFZ Nr 5/2020/DOP z dnia 15 stycznia 2020r. w sprawie warunków zawierania i realizacji umów o potwierdzanie w imieniu Narodowego Funduszu Zdrowia profilu zaufanego. Przepisy zastosowane w zarządzeniu umożliwiają świadczeniodawcom, którzy zawrą z Narodowym Funduszem Zdrowia umowę o potwierdzanie w imieniu Narodowego Funduszu Zdrowia profilu zaufanego, potwierdzanie profili zaufanych ich świadczeniobiorcom, a w konsekwencji umożliwią pacjentom aktywację dostępu do Internetowego Konta Pacjenta (IKP), zawierającego między innymi informacje: o receptach, wizytach u lekarza, skierowaniach do uzdrowisk. Zarządzenie w sprawie warunków zawierania i realizacji umów o potwierdzanie w imieniu Narodowego Funduszu Zdrowia profilu zaufanego, wraz z zarządzeniem Nr 154/2019/DEF Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 15 listopada 2019 r. w sprawie warunków zawierania i realizacji umów o finansowanie aktywowania Internetowych Kont Pacjenta, umożliwiają pacjentowi aktywowanie Internetowego Konta Pacjenta, przy użyciu profilu zaufanego potwierdzonego przez świadczeniodawcę w imieniu Narodowego Funduszu Zdrowia.
– projektu pozakonkursowego Dostępność Plus dla zdrowia. Projekt ma na celu wsparcie grantowe placówek POZ w poprawie ich dostępności architektonicznej, cyfrowej, komunikacyjnej i organizacyjnej dla osób ze szczególnymi potrzebami. Zakres możliwych do realizacji działań został zdefiniowany w ramach Standardu dostępności POZ, stanowiącego załącznik do dokumentacji konkursowej. Nabór wniosków ma charakter otwarty i będzie trwać do momentu wyczerpania alokacji, ale nie później niż do 1 grudnia 2021 r. Wsparciem zostanie objętych około 125 placówek POZ. Wysokość alokacji w naborze: 80 mln. zł. Maksymalna wartość projektu: 720 tys. zł. Nie jest wymagany wkład własny. Okres realizacji projektu: od 12 do 18 miesięcy.
– szkoleń w ramach projektu Poprawa jakości świadczonych usług medycznych poprzez zapoznanie i przeszkolenie pracowników podmiotów leczniczych z podstawowymi terminami i procesami związanym z wystawianiem, prowadzeniem i wymianą Elektronicznej Dokumentacji Medycznej. Projekt skierowany jest do: podmiotów leczniczych realizujących świadczenia opieki zdrowotnej w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna – POZ. Zakres szkoleń obejmuje zapoznanie z gotowymi rozwiązaniami i narzędziami wdrażanymi w ramach zaawansowanego procesu informatyzacji systemu ochrony zdrowia w Polsce z uwzględnieniem rozwiązań projektu Elektroniczna Platforma Gromadzenia, Analizy i Udostępniania zasobów cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych (P1) takich jak: e–recepta, e–skierowanie, Elektroniczna Dokumentacja Medyczna oraz Internetowe Konto Pacjenta (IKP).
– szkoleń w ramach projektu Racjonalne decyzje w systemie ochrony zdrowia, ze szczególnym uwzględnieniem regionalnej polityki zdrowotnej. Szkolenia dotyczą: tworzenia programów polityki zdrowotnej (PPZ), roli oceny technologii medycznych w refundacji leków (HTA), taryfikacji świadczeń, wytycznych klinicznych.
W ramach projektu SCIROCCO Exchange w najbliższym czasie planowane są kolejne działania z Państwa udziałem:
- webinaria
- mentoring
- seminaria edukacyjne
- pomoc techniczna w celu ulepszenia lokalnych rozwiązań umożliwiających przyjęcie i zwiększenie opieki zintegrowanej
Wyniki tego projektu mają na celu pomóc Państwu oraz krajowym i regionalnym władzom medycznym w zbudowaniu niezbędnej zdolności do reformowania systemów opieki zdrowotnej i społecznej oraz zwiększenia skali integracji opieki. Wyniki przyczynią się również do zwiększenia zdolności organów odpowiedzialnych za opiekę do poszukiwania spersonalizowanego wsparcia i pomocy.
Więcej informacji o projekcie znajdą Państwo na stronach: www.sciroccoexchange.com; www.scirocco.eu
W przypadku pytań lub uwag prosimy o kontakt z Biurem Projektu POZ PLUS – koordynowana@nfz.gov.pl
